زمان مطالعه: < 1 دقیقه افزون بر شمارى از اشکال هاى نظریه اوّل، اشکال هاى دیگرى بر این نظریه وارد شده، که عبارت اند از: 1. ابن حجر، در توجیه خارج کردن معاویة بن یزید و مروان بن حکم از شمار خلفا، گفته است که مدّت حکومت این دو، کوتاه بوده است. بر طبق این نظریه باید امام حسن علیه السلام نیز از این مجموعه

زمان مطالعه: < 1 دقیقه ابن جوزى مى گوید: منظور، وجود دوازده خلیفه در دوره اسلامى تا روز قیامت است که آنان، بر اساس حق رفتار مى کنند، هر چند دوران خلافتشان پشت سر هم نباشد.(1) ابن کثیر نیز در تفسیر خود از این نظریه دفاع مى کند.(2) 1) فتح البارى: ج 13 ص 213، مسائل الخلافیة، على آل محسن: ص 8. 2) تفسیر ابن

زمان مطالعه: < 1 دقیقه اشکال هاى این نظریه، عبارت اند از: 1. غیر شفّاف کردن سخن پیامبر صلى الله علیه و آله، ممکن است برخى از اشکالات وارد بر نظریات پیشین را حل کند؛ ولى نتیجه اى روشن و مشخّص براى ما نخواهد داشت. نتیجه این نظریه آن است که پیامبر صلى الله علیه و آله جمله اى مبهم و معمّاگونه فرموده است که

زمان مطالعه: < 1 دقیقه خطابى و ابن جوزى گفته اند: مقصود پیامبر صلى الله علیه و آله از خلفاى دوازده گانه، خلفاى بنى امیّه هستند؛ زیرا اصحاب پیامبر صلى الله علیه و آله مربوط به زمان پیامبرند و مشمول عنوان خلفاى دوازده گانه نیستند. بنا بر این خلفاى اربعه، معاویه و مروان بن حکم، از این گروه خارج مى شوند و دوازده نفر باقى

زمان مطالعه: < 1 دقیقه اشکال هاى این نظریه، عبارت اند از: 1. خلفاى چهارگانه، از عنوان دوازده خلیفه خارج شده اند و هیچ استدلالى بر آن ارائه نشده است. 2. در متون اهل سنّت، دوران خلافت پیامبر صلى الله علیه و آله تا سى سال پس از ایشان دانسته شده است. پیامبر صلى الله علیه و آله فرموده است: الخِلافَةُ فى اُمَّتى ثَلاثونَ سَنَةً

زمان مطالعه: < 1 دقیقه مُهَلَّب گفته است: گمان غالب، این است که پیامبر که درود و سلام خداوند بر او باد از فتنه هاى شگفتى پس از خود، خبر داده است، حتّى از این که مردم در یک زمان، داراى دوازده امیر مى شوند و اگر جز این را مى خواست، مى فرمود: دوازده امیرند که فلان گونه عمل مى کنند.(1) 1) فتح الباری: