زمان مطالعه: 2 دقیقه متن حدیث جابر بن سَمُره، به گونه هاى مختلفى گزارش شده است. در بیشتر گزارش ها «اثنا عشر خلیفة (دوازده خلیفه)»، در صحیح البخارى «اثنا عشر أمیرا (دوازده امیر)» و در گزارش هاى دیگر، «اثنا عشر إماما (دوازده امام)»، «إثنا عشر ملکا (دوازده پادشاه)» و «اثنا عشر قیّما (دوازده سرپرست)» آمده است و مطابق برخى از نقل ها، متن حدیث

زمان مطالعه: 4 دقیقه تأمّل در واژه هاى «خلیفه»،(1) «امام»،(2) «وصى»،(3) «امیر»(4) و الفاظ مشابه آنها که در گزارش هاى مختلف حدیث جابر آمده و نیز موقعیت خانوادگى و عدد کسانى که پیامبر صلى الله علیه و آله آنان را به عنوان جانشینان خود معرّفى مى کند و مهم تر از همه، تأکید ایشان بر این که قیام دین و عزّت اسلام و صلاح

زمان مطالعه: < 1 دقیقه

زمان مطالعه: < 1 دقیقه بیهقى(1) و قاضى عیاض(2) گفته اند: مقصود از خلفاى دوازده گانه، کسانى اند که در دوران عزّت خلافت و قوّت اسلام، حکومت کرده اند و مردم بر آنان اجماع داشته اند. این دوران تا ایّام حکومت یزید بن عبدالملک، ادامه داشته است. طبق این نظریه، افزون بر خلفاى راشدین، معاویه، یزید، عبد الملک، ولید، سلیمان، عمر بن عبد العزیز، یزید

زمان مطالعه: 2 دقیقه اشکال هایى که به نظریه بیهقى و قاضى عیاض وارد شده، عبارت اند از: 1. هیچ استدلالى بر این ادّعا ارائه نشده است. 2. مجموع این افراد، بیش از دوازده نفر است. 3. حتّى بنا بر مبناى خود قائلان، مشخّص نشده است که چرا امام حسن علیه السلام، معاویة بن یزید و مروان، از این جمع خارج شده اند و

زمان مطالعه: < 1 دقیقه ابن حجر عَسقَلانى، پس از کلامى که از واضح نبودن مطلب در نزد او حکایت دارد، در تبیین مقصود از «خلفاى دوازده گانه» مى گوید: این سخن پیامبر صلى الله علیه و آله که: «پس از من، دوازده خلیفه خواهند بود»، بهتر است بر واقعیت زمان پس از پیامبر خدا حمل شود؛ چرا که همه کسانى که پس از ایشان