پیش از این در تعریف انسان، اشاره کردیم که انسان، موجودى است دو بُعدى و مرکّب از جسم و روح الهى، یا ترکیبى است از عقل و صورت، یا عقل و شهوت، و یا عالم بالا و عالم پایین.
جسم، صورت، شهوت و عالَم پایین، به بُعد مُلکى (مادّى) انسان، و روح الهى، عقل و عالم بالا، به جنبه ی ملکوتىِ (غیر مادّى) او اشاره دارند.
آیات و احادیثى که به آفرینش بُعد مُلکى انسان اشاره دارند، به چهار دسته تقسیم مى شوند:
دسته ی اوّل، آیات و احادیثى که به بیان آفرینش انسان از خاک پرداخته اند؛(1)
دسته ی دوم، آیات و احادیثى که به آفرینش انسان از آب، اشاره دارند؛(2)
دسته ی سوم، آیات و احادیثى که مرحله ی پیشرفته (نطفه) را بیان کرده اند؛(3)
دسته ی چهارم، آیات و احادیثى که به مراحل تکاملىِ جنبه ی ملکى انسان از خاک تا وصول به بُعد ملکوتى اشاره کرده اند.(4)
1) ر. ک: ص 61 (انسان / فصل دوم / آفرینش انسان از خاک).
2) ر. ک: ص 63 (انسان / فصل دوم / آفرینش انسان از آب).
3) ر. ک: ص 65 (انسان / فصل دوم / آفرینش انسان از نطفه).
4) ر. ک: ص 67 (انسان / فصل دوم / مراحل تکامل انسان).
