غلو

قرآن

«اى اهل کتاب! در دین خود، غُلُو مکنید و در باره ی خدا جز حق مگویید. مسیح، عیسى بن مریم، فقط پیامبر خدا و کلمه ی اوست که آن را به سوى مریم افکنده، و روحى از جانب اوست. پس به خدا و پیامبرانش ایمان بیاورید و نگویید: «[خدا] سه گانه است». باز ایستید که براى شما بهتر است. خدا فقط معبودى یگانه است. منزّه از آن است که براى او فرزندى باشد. آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است، از آنِ اوست، و خداوند، بس کارساز است».

«کسانى که گفتند: «خدا همان مسیح پسر مریم است»، مسلّما کافر شده اند. بگو: «اگر خدا اراده کند که مسیح پسر مریم و مادرش و هر کس را که در زمین است، جملگى به هلاکت رساند، چه کسى در مقابل خدا اختیارى دارد؟ فرمان روایىِ آسمان ها و زمین و آنچه میان آن دو است، از آنِ خداست. هر چه بخواهد، مى آفریند، و خدا بر هر چیزى تواناست»».

حدیث

230. امام على علیه السلام: هیچ یک از قَدَریّه غُلُو نکرد، مگر این که از ایمان خارج شد.

231. امام صادق علیه السلام: کمترین چیزى که انسان به سبب آن از ایمان خارج مى شود، این است که با غالى مسلکى بنشیند و به سخنش گوش دهد و او را در گفته اش تصدیق کند.

232. عیون أخبار الرضا علیه السلام- به نقل از ابراهیم بن ابى محمود-: به امام رضا علیه السلام گفتم: اى فرزند پیامبر خدا! ما در باره ی فضایل امیر مؤمنان و فضایل شما اهل بیت، اخبارى در دست داریم که راویانِ آنها، مخالفان شما هستند و چنان اخبارى را از شما سراغ نداریم. آیا آنها را بپذیریم؟

امام رضا علیه السلام فرمود: «اى پسر ابو محمود! پدرم از پدرش از جدّش به من خبر داد که پیامبر خدا فرمود: «هر کس به گوینده اى گوش دهد، او را عبادت کرده است. بنا بر این، اگر گوینده، از خدا بگوید، [شنونده] در واقع، خدا را عبادت کرده است و اگر از ابلیس بگوید، ابلیس را عبادت کرده است»».

امام رضا علیه السلام سپس فرمود: «اى پسر ابو محمود! مخالفان ما، در باره ی فضایل ما اخبارى را جعل کرده اند که بر سه دسته اند: یک دسته از آنها غلو آمیزند. دسته ی دوم، کوتاهى در حقّ ماست و دسته ی سوم، تصریح به معایب دشمنان ماست. هر گاه مردم اخبار غلوآمیز را در باره ی ما بشنوند، شیعیان ما را تکفیر مى کنند و آنان را معتقد به ربوبیت ما مى خوانند. هر گاه اخبار تقصیرآمیز در حقّ ما را بشنوند، به آنها معتقد مى شوند. هر گاه اخبارى را بشنوند که در آنها به نامِ دشمنان ما، بد گفته شده است، از ما صراحتا بد مى گویند، حال آن که خداوند عز و جل فرموده است: «آنان را که [مشرکان] به جاى خدا مى خوانند، دشنام مدهید که آنان نیز خدا را، به ستم و از روى نادانى، دشنام خواهند داد».

اى پسر ابو محمود! وقتى مردم به راست و چپ مى روند، تو از راه ما جدا مشو؛ زیرا هر کس با ما همراه باشد، ما با او همراه هستیم و هر که از ما جدا شود، ما نیز از او جدا مى شویم. کمترین چیزى که انسان را از ایمان بیرون مى برَد، این است که به ریگى بگوید: این یک هسته است، و سپس به آن معتقد شود و از کسى که با او مخالفت ورزید، تبرّى جوید.

اى پسر ابو محمود! آنچه را برایت گفتم، حفظ کن؛ زیرا خیر دنیا و آخرت را در آن، براى تو گردآورى کردم».