ایثار، یکى از برجسته ترین فضایل و ارزش هاى انسانى است که در سخنان نورانى پیشوایان اسلام، از آن با عناوینى مانند: بالاترینِ مکارم اخلاقى، بالاترینِ مراتب احسان، بالاترینِ درجات ایمان و بهترینِ عبادت، ارزش گذارى گردیده است(1) و در فرهنگ اسلام، کسانى شایسته ی نام بردارى به فضیلت، مروّت و فتوّت هستند که از این خصلت ارجمند، برخوردار باشند.(2)
کمالات انسانى، از یک سو متّصل به ایثار است و از سوى دیگر، منتهى به یقین، و چنین است که میزان الحکمه (میزان حکمت) به طور طبیعى با «ایثار» آغاز مى شود و با «یقین»، پایان مى یابد.
پیامبر اسلام و اهل بیت آن بزرگوار – که کامل ترین انسان ها هستند – از بالاترین مراتب ایثار، برخوردارند و در این خصلت زیباى انسانى و اسلامى، سرمشق دیگران اند.(3)
پیروان راستین آنان نیز از این خصلت، بهره ی وافرى داشته اند و دارند.(4) امام حسن علیه السلام، در توصیف همنشینان پیامبر خدا مى فرماید:
یُوَقِّرونَ الکَبیرَ، وَ یَرحَمونَ الصَّغیرَ، وَ یُؤثِرونَ ذَا الحاجَةِ.(5)
به بزرگترها احترام مى گذارند، با کوچک ترها مهربان اند، و نیازمند را بر خود، ترجیح مى دهند.
1) ر. ک: ص 129 (ایثار / فصل دوم: ارزش ایثار).
2) ر. ک: ص 123 ح 5 و ص 125 ح 9 و 12.
3) ر. ک: ص 159 (ایثار / فصل پنجم / پیامبر خدا صلی الله علیه و آله) و ص 161 (اهل بیت علیهم السلام).
4) ر. ک: ص 185 (ایثار / فصل پنجم / انصار) و ص 197 (ابو ذر) و ص 199 (یاران امام حسین علیهم السلام).
5) معانى الأخبار: ص 83 ح 1، عیون أخبار الرضا علیه السلام: ج 1 ص 318، المناقب، کوفى: ج 1 ص 25 ح 1، بحار الأنوار: ج 16 ص 152 ح 4؛ کنز العمّال: ج 7 ص 166 ح 18535.
