هیچ یک از احادیثى که در باره ی رویداد کسا رسیده اند، آن را به طور کامل بیان نکرده است و هر یک تنها به بخشى از آن، اشاره دارد. از این رو، ما با بهره گیرى از همه ی آنها، تصویر تقریباً کاملى از این رویداد، ارائه مى دهیم:
روزى پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به خانه ی همسر گرامى خود، اُمّ سَلَمه مى آید. قرار است او در این روز، پیام مهمّى از سوى خداوند متعال، در باره ی چند تن از نزدیکان خود، دریافت کند. بدین جهت به همسرش تأکید مى کند که به هیچ کس، اجازه ورود ندهد.
از سوى دیگر، درست در همین روز، فاطمه دختر پیامبر صلى الله علیه و آله، تصمیم مى گیرد براى پدر عزیزش غذاى مناسبى به نام عَصیده (کاچى)(1) تهیه کند. او این غذا را در یک دیگ کوچک سنگى آماده مى کند و آن را روى طبقى گذاشته، براى پدر مى آورَد.
اُمّ سَلَمه مى گوید: «من نتوانستم مانع ورود فاطمه شوم». آخر، او چگونه مى تواند میان پیامبر صلى الله علیه و آله و پاره تنش مانع ایجاد کند؟! اصولاً منع پیامبر، شامل فاطمه نمى شود؛ بلکه اساساً، پیامبر صلى الله علیه و آله خانه را به خاطر فاطمه و شوهر و دو فرزندش خلوت کرده است.
بارى، فاطمه علیهاالسلام همراه با طبقى از کاچى خدمت پدر مى رسد؛ لیکن حضور او به تنهایى، کافى نیست. از این رو، پیامبر صلى الله علیه و آله به دخترش مى فرماید: «برو و همسر و دو فرزندت را هم بیاور».
فاطمه علیهاالسلام بى درنگ به منزل باز مى گردد و طولى نمى کشد که همراه همسر و دو فرزندش – که هنوز کودکانى خُردسال اند به خانه پدر وارد مى شود. امّ سلمه با اشاره پیامبر خدا صلى الله علیه و آله بر مى خیزد و در کنارى مشغول نماز مى شود.
مجلس، کاملاً خصوصى مى شود…؛ مجلس اُنس و قُدس! پیامبر خدا صلى الله علیه و آله با على که او را نفْس خود مى داند و فاطمه که وى را جزئى از وجود خود معرّفى نموده و دو فرزندش حسن و حسین که آنها را دو ریحانه ی خود نامیده ـ، کنار سفره ی فاطمه علیهاالسلام نشسته است.
عادت پیامبر صلى الله علیه و آله، این است که بدون همسرش غذا نمى خورد؛ ولى امروز، وضع به گونه اى دیگر است و سفره، سفره اى دیگر! اگر امروز امّ سلمه بر سر این سفره بنشیند، فردا سخن خدا در باره ی اهل بیت پیامبر، به گونه اى دیگر تفسیر خواهد شد. از این رو، پیامبر صلى الله علیه و آله امروز، استثنائاً از همسرش براى تناول غذا دعوت نمى کند. جبرئیل امین، نازل مى شود و این آیه را که بعدها، «آیه تطهیر» نامیده شد مى خواند:
«إنّما یریدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمْ الرِّجْسَ أهْلَ البیتِ ویُطَهِّرَکُم تَطْهیراً.(2)
جز این نیست که خدا مى خواهد پلیدى را از شما اهل بیت دور کند و شما را کاملاً پاک دارد».
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله کساى خیبرى(3) را بر سر داماد و دختر و دو نوه ی خویش مى کشد و با دست راست به آسمان، اشاره مى کند و مى فرماید:
اللّهُمَّ هؤُلاءِ أهلُ بَیتى! اللّهُمَّ أذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ و طَهِّرهُم تَطهیرا.(4)
خدایا! اینان، اهل بیت من اند. پس هر گونه پلیدى را از آنها دور کن و کاملاً پاکشان گردان.
در حدیث دیگرى آمده است که پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود:
اللّهُمَّ هؤُلاءِ أهلُ بَیتى و خاصَّتى! اللّهُمَّ أذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ وَ طَهِّرهُم تَطهیرا.(5)
بار خدایا! اینان، اهل بیت و خواصّ من اند. خدایا! هر گونه پلیدى را از آنها دور کن و کاملاً پاکشان گردان.
در حدیث دیگرى آمده است که پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود:
اللّهُمَّ إنَّ هؤُلاءِ آلُ مُحَمَّدٍ! فَاجعَل صَلَواتِکَ و بَرَکاتِکَ عَلى مُحَمَّدٍ و عَلى آلِ مُحَمَّدٍ، إنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ.(6)
خدایا! اینان، خاندان محمّدند. پس درود و برکات خود را بر محمّد و خاندان محمّد قرار ده، که تو ستوده بزرگوارى.
امّ سلمه که تا این جا در کنار اتاق، کم و بیش، ناظر این رویداد نورانى و معنوى بوده است، دیگر تاب نمى آورد. جلو مى آید و گوشه ی کسا را بلند مى کند تا او نیز از این فضاى نورانى بهره مند گردد؛ ولى پیامبر صلى الله علیه و آله با قاطعیت، مانع از ورود او به زیر کسا در فضاى اهل بیت قرآنى خود مى شود.
گویا امّ سلمه از این برخورد، دلگیر مى شود و مى گوید: آیا من در شمار اهل بیت نیستم؟ پیامبر خدا صلى الله علیه و آله مى فرماید:
إنَّکِ إلى خَیرٍ، أنتِ مِن أزواجِ النَّبِىِّ.(4)
تو به سویى درست، روانى. تو از همسران پیامبر خدایى.
1) عصیده: غذایى که با آرد و روغن، درست مى شود؛ خَزیره (لسان العرب: مادّه «عصد»)، کاچى (تاج المصادر: مادّه «عصد»، منتهى الأرب: مادّه «عصد»).
2) احزاب: آیه ی 33.
3) عبایى از بافته هاى مردم منطقه خیبر.
4) تفسیر الطبرى: ج 12 ص 7.
5) مسند ابن حنبل: ج 10 ص 197 ح 26659.
6) مسند ابن حنبل: ج 10 ص 228 ح 26808.
