782. امام صادق علیه السلام ـ به نقل از پدرانش علیهم السلام، در یادکرد سخنان امام على علیه السلام در بصره ـ :
فرمود: «اى گروه شیعیان من! بر کارى که از پاداش آن بى نیاز نیستید، شکیبا باشید و در ترک کارى که تاب کیفرش را ندارید هم شکیبایى کنید؛ [زیرا] ما شکیبایى بر طاعت خدا را آسان تر از شکیبایى بر عذاب خداى عز و جل یافته ایم. بدانید که شما عمرى محدود و آرزویى دراز و نَفَسى شماره شده دارید و لاجرم، عمر به سر مى آید و بساط آرزو در هم پیچیده مى شود و نَفَس ها به شماره مى افتند». سپس اشک ریخت و این آیه را خواند: «همانا بر شما نگهبانانى گماشته شده اند، [فرشتگانى] بزرگوار که نویسندگان [اعمال شما] هستند. آنچه را مى کنید، مى دانند».
783. امام زین العابدین علیه السلام ـ به شمارى از یارانش ـ :
اى گروه اصحاب من! شما را به آخرت سفارش مى کنم و به دنیا سفارشتان نمى کنم؛ زیرا خود بِدان سفارش شده اید و بِدان آزمندید و به دامن آن، چنگ افکنده اید.
اى گروه اصحاب من! دنیا سراى گذر است و آخرت، سراى ماندن. پس، از گذرگاه خود براى قرارگاهتان توشه بر گیرید و پرده هاى خود را در پیشگاه کسى که رازهایتان بر او پوشیده نیست، مَدَرید و دل هاى خود را از دنیا بیرون کنید، پیش از آن که کالبدهایتان از آن بیرون رود.
784. مشکاة الأنوار ـ به نقل از عمرو بن سعید بن هلال ـ :
من و گروهى به خدمت امام باقر علیه السلام رسیدیم. ایشان فرمود: «شما نمونه میانه باشید، که تندرونده، به سوى شما بر مى گردد و واپس مانده، به شما مى پیوندد. اى شیعه خاندان محمّد! عمل کنید(1) که به خدا سوگند، میان ما و خدا هیچ خویشاوندى و ما را بر خداوند، حجّتى نیست و جز با طاعت، به خداوند، نزدیک نتوان شد. کسى که فرمان بردار [خدا] باشد، ولایت ما او را سود مى بخشد و کسى که نافرمان باشد، ولایت ما او را سودى نمى بخشد».
ایشان سپس رو به ما کرد و فرمود: «مغرور نشوید و [در کار و عمل]، سستى مورزید».
من گفتم: نمونه میانه چیست؟
فرمود: «نمى بینید که وقتى وارد بر خانواده اى مى شوید، به طرف وسط جایگاه مى روید وآن را ترجیح مى دهید».
785. الکافى ـ به نقل از جابر ـ :
امام باقر علیه السلام به من فرمود: «اى جابر! آیا کسى را که ادّعاى تشیّع مى کند، همین کافى است که دَم از محبّت ما خاندان زَنَد؟! به خدا سوگند، شیعه ما نیست، مگر آن کسى که از خدا پروا کند و او را فرمان برد.
اى جابر! اینان شناخته نمى شوند، مگر با فروتنى و خشوع و امانتدارى و بسیار به یاد خدا بودن و روزه دارى و گزاردن نماز و نیکى به پدر و مادر و رسیدگى به همسایگان تهى دست و مستمند و بدهکاران و یتیمان، و راستگویى و تلاوت قرآن و در باره مردمْ چیزى جز خوبى نگفتن و این که در همه چیز، امانتدارِ معاشران خود باشند».
گفتم: اى پسر پیامبر خدا! امروزه ما هیچ کس را با این صفات سراغ نداریم.
فرمود: «اى جابر! زنهار که عقاید [باطل] گوناگون، تو را به بیراهه بکشاند! آیا همین بس است که فردى بگوید: من على را دوست دارم و او را ولىّ خود مى دانم؛ امّا با این حال، در کار [آخرت] کوشا نباشد؟! اگر بگوید: من پیامبر خدا صلى الله علیه و آله را دوست دارم ـ پیامبر خدا صلى الله علیه و آله که بهتر از على علیه السلام است ـ؛ امّا از روش او پیروى نکند و به سنّت وى رفتار ننماید، محبّتش به پیامبر، او را هیچ سودى نمى رساند. پس، از [کیفرِ] خدا بترسید و براى [رسیدن به] آنچه نزد خداست، کار کنید. خدا با هیچ کس خویشاوندى ندارد. محبوب ترینِ بندگان نزد خداى عز و جل [و گرامى ترین آنان در پیشگاه او] پرهیزگارترین و فرمان بردارترینِ آنان است.
اى جابر! به خدا سوگند که جز با طاعت، به خداى ـ تبارک و تعالى ـ نزدیک نتوان شد و ما بَراتِ آزادى [از دوزخ، براى کسى] نداریم و هیچ کس را بر خداوند، حجّتى نیست. هر که فرمان بردار خدا باشد، همو دوست ماست و هر که نافرمانى خدا کند، همو دشمن ماست و ولایت و دوستى ما، جز با عمل و پارسایى به دست نمى آید».
786. امام باقر علیه السلام:
ما را با پارسایى [خود]، یارى رسانید؛ زیرا هر کس از شما خداى عز و جل را با پارسایى دیدار کند، او را نزد خداوند، گشایش است و خداى عز و جل مى فرماید: «و آنها که از خدا و پیامبر فرمان برند، در زمره کسانى خواهند بود که خدا ایشان را گرامى داشته است، [یعنى] با پیامبران و صدّیقان و شهیدان و شایستگان اند و آنان چه نیکو همدمان اند!». پیامبر صلى الله علیه و آله از ماست و صدّیق و شهیدان و شایستگان [نیز] از مایند.
787. امام باقر علیه السلام ـ به فضیل ـ :
دوستان ما را که دیدى، از جانب ما سلام برسان و به ایشان بگو: من مى گویم: در نزد خدا از دست من براى شما کارى ساخته نیست، جز این که پارسایى پیشه کنید. پس زبان هاى خود را حفظ کنید و دست هایتان را باز دارید و بر شما باد شکیبایى و نماز که خداوند، با شکیبایان است.
788. امام صادق علیه السلام ـ در توصیه اش به عبد اللّه بن جندب ـ :
اى پسر جندب! به گروه شیعیان ما [پیام] برسان و به آنان بگو: مبادا راه هاى گوناگون، شما را به بیراهه بکشاند؛ زیرا به خدا سوگند که ولایت و دوستى ما، جز با پارسایى و سختکوشى در دنیا و همیارى و همدردى با برادران دینى به دست نمى آید و کسى که به مردم ستم کند، شیعه ما نیست.
789. امام صادق علیه السلام:
بر تو باد پروا داشتن از خدا و پارسایى و سختکوشى [در کار و عمل] و راستگویى و امانتدارى و خوش خویى وحُسن همسایگى. مردم را [عملاً و] با غیر زبان، به [مذهب] خود، دعوت کنید و زیور ما باشید و مایه ننگ [و زشتىِ] ما نباشید. بر شما باد طول دادن رکوع و سجود؛ زیرا هر گاه فردى از شما رکوع و سجود را به درازا کشاند، شیطان از پشت سر او فریاد بر مى آورد و مى گوید: «اى واى! او فرمان بُرد و من نافرمانى کردم. او سجده کرد و من سرپیچى کردم».
790. امام صادق علیه السلام:
اى گروه شیعیان! زیور ما باشید و مایه ننگ [و زشتى]ِ ما نباشید. با مردم، نیکو سخن بگویید. زبان هایتان را نگه دارید و آنها را از زیاده گویى و زشتگویى باز دارید.
791. امام صادق علیه السلام:
مردم را با غیر زبانِ خود [به مذهب خویش] دعوت کنید تا پارسایى و سختکوشى [در عمل و عبادت] و نماز و خوبى را از شما ببینند؛ زیرا اینها خود، [بهترین] مبلّغ اند.
792. امام صادق علیه السلام ـ به مفضّل بن عمر ـ :
اى مفضّل! به شیعیان ما بگو: با خویشتندارى از حرام هاى خدا و دورى از گناهان و در پىِ [جلبِ] خشنودى خدا بودن، دعوتگر [مردم] به سوى ما باشید؛ زیرا اگر چنین باشند، مردم، خود به جانب ما مى شتابند.
793. امام صادق علیه السلام:
مبادا کارى کنید که به سبب آن، ما را سرزنش کنند؛ زیرا به سبب کردار فرزند بد، پدر او سرزنش مى شود. براى کسى که به او دل سپرده اید (امام خود)، مایه آراستگى باشید و باعث ننگ [و زشتى اش] نباشید.
1) در نسخه بحار الأنوار، «بدانید» آمده است.
