539. الکافى ـ به نقل از ابو بصیر ـ :
امام صادق علیه السلام فرمود: «اى ابو محمّد! جامعه نزد ماست و آنها چه مى دانند جامعه چیست؟».
گفتم: قربانت گردم! جامعه چیست؟
فرمود: «صحیفه اى است با طول هفتاد ذرع به ذرع پیامبر خدا و املاى ایشان از دهان مبارکش و دست خطّ على علیه السلام. هر حلال و حرام و هر چیزى که مردم بِدان نیاز داشته باشند حتّى دیه خراش هاى کوچک، در آن آمده است». امام علیه السلام با دستش به من زد و فرمود: «اى ابو محمّد! به من اجازه مى دهى؟».
گفتم: قربانت گردم! من در اختیار تو هستم. هر چه مى خواهى، بکن.
امام علیه السلام همچون کسى که خشمگین است، دست مرا نیشگون گرفت و فرمود: «حتّى دیه این».
گفتم: به خدا این، علم است.
فرمود: «این، علم است؛ ولى نه همه آن».
540. الکافى ـ به نقل از ابو عبیده ـ :
یکى از اصحاب ما از امام صادق علیه السلام در باره «جفر» پرسید. امام علیه السلام فرمود: «آن، پوست گاوى است آکنده از علم».
پرسید: «جامعه» چیست؟
امام علیه السلام فرمود: «آن صحیفه اى است به طول هفتاد ذرع و با عرضِ پوستى مثل پوست ران یک شتر سترگ. در آن، هر چه مردم بدان نیاز دارند، یافت مى شود و رویدادى نیست، مگر آن که در آن آمده است، حتّى دیه خراشى».
541. امام صادق علیه السلام:
دانشِ ابن شُبرُمه1در برابر «جامعه» ـ که به املاى پیامبر صلى الله علیه و آله و دست خطّ على علیه السلام است ـ گم است. جامعه، براى هیچ کس جاى سخنى باقى نگذاشته و در آن، علم حلال و حرام است.
یادداشت:
مشخّصاتى که براى «جامعه» در احادیث آمده، همچون: املاى پیامبر خدا صلى الله علیه و آله، خطّ امام على علیه السلام و بزرگى آن، نوعاً با مشخّصات «کتاب امام على علیه السلام » تطبیق مى کند. بنا بر این ظاهراً مقصود از جامعه، همان کتاب امام على علیه السلام است. و اللّه العالم.
1. او عبد اللّه بن شُبرُمه است که از طرف منصور، قاضى کوفه بود و به «قیاس» عمل مى کرد.
