تأویل قرآن

452. شواهد التنزیل:

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «على، پس از من، تأویل آنچه را مردم از قرآن نمى دانند، به آنها مى آموزد» یا فرمود: «به آنها خبر مى دهد».

453. امام على علیه السلام:

در باره کتاب خدا از من بپرسید. آیه اى نازل نشده است، مگر آن که من مى دانم در شب، فرود آمده یا در روز، در دشت یا در کوهستان.

454. الأمالى، طوسى ـ به نقل از مجاشعى، از امام رضا علیه السلام، از پدرانش علیهم السلام ـ :

امام على علیه السلام فرمود: «در باره کتاب خداوند عز و جل از من بپرسید که به خدا سوگند، آیه اى از آن در شب یا روز و در طول راه یا جایباشى نازل نشده، مگر آن که پیامبر خدا صلى الله علیه و آله قرائت آن را با تأویلش به من آموخته است».

ابو کوّا گفت: اى امیر مؤمنان! در باره آیاتى که بر پیامبر صلى الله علیه و آله نازل شد و تو حضور نداشتى، چه مى گویى؟

[على علیه السلام] فرمود: «هنگامى که من حضور نداشتم، پیامبر صلى الله علیه و آله آیاتى را که بر ایشان نازل مى شد، حفظ مى کرد تا آن که خدمتشان مى رسیدم و پیامبر صلى الله علیه و آله قرائت آن را به من مى آموخت و مى فرمود: اى على! پس از رفتن تو، خداوند، این آیات را بر من نازل نمود و تأویل آن، چنین و چنان است و بدین ترتیب، تنزیل و تأویل آن را به من مى آموخت».

455. امام على علیه السلام:

آیه اى از قرآن بر پیامبر صلى الله علیه و آله نازل نشده است، مگر این که آن را برایم خوانده و بر من املا نموده است و من آنها را با خطّ خود نوشته ام و تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه و خاص وعامّ آن را به من یاد داده است.

456. حلیة الأولیاء ـ به نقل از عبد اللّه بن مسعود ـ :

قرآن بر هفت حرف، نازل شده است و حرفى از آن نیست، مگر آن که ظاهرى و باطنى دارد، و علم ظاهر و باطن آن، نزد على بن ابى طالب علیه السلام است.

457. امام حسن علیه السلام ـ در مجلس معاویه ـ :

من پسر بهترین کنیزان [خدا] و سَرور زنانم. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ما را با علم خداوند ـ تبارک و تعالى ـ تغذیه کرده است و تأویل قرآن و احکام دشوار را به ما آموخته است. سترگ ترین ارجمندى و والاترین کلمه و افتخار و بلندى، از آنِ ماست.

458. امام باقر علیه السلام:

هیچ کس نمى تواند ادّعا کند که همه قرآن اعمّ از ظاهر و باطن آن را مى داند، مگر اوصیا.

459. امام باقر علیه السلام:

کسى از مردم ادّعا نکرده است که همه قرآن را چنان که فرو آمده، گرد آورده است، مگر آن که دروغ مى گوید. قرآن را آن گونه که خداوند متعال فرو فرستاده، گرد نیاورده و حفظ نکرده، مگر على بن ابى طالب علیه السلام و امامان پس از او.

460. تفسیر العیّاشى ـ به نقل از فضیل بن یسار ـ :

از امام باقر علیه السلام در باره این حدیث: «در قرآن آیه اى نیست، مگر آن که پیدایى دارد و پنهانى و حرفى در آن نیست، مگر آن که نهایتى دارد و هر نهایتى را آغازى است» پرسیدم که: مفهوم پیدا و پنهان چیست؟ امام علیه السلام فرمود: «پیدا و پنهان آن، همان تأویل آن است، چه رویدادهایى که گذشته است و چه آنچه هنوز تحقّق نیافته است. این تأویل، جریان دارد، همچون جریان خورشید و ماه. هر گاه چیزى از آن بیاید، واقع مى گردد. خداوند متعال مى فرماید: «و تأویلش را [کسى] جز خدا و ریشه داران در دانش نمى داند». ما آن را مى دانیم».

461. الکافى ـ به نقل از ابو الصباح ـ :

به خدا سوگند، امام صادق علیه السلام به من فرمود: «خداوند، تنزیل و تأویل را به پیامبرش آموخت و پیامبر صلى الله علیه و آله آن را به على علیه السلام آموخت و او ـ به خدا سوگند ـ آن را به ما آموخت».

462. امام هادى علیه السلام ـ در زیارت صاحب الأمر ـ :

بار الها! بر امامانِ راست رو و جلوداران هدایتگر و سَروران معصوم و پرهیزگاران نیک که جایگاه آرامش و وقار و گنجوران علم و پایان بردبارى و بالیدن، و گردانندگان بندگان و پایه هاى بلاد و ره نمایان راست رفتارى و خردمندان بزرگوار و عالمان شریعت تو که تقواپیشه اند و چراغ هاى تاریکى و سرچشمه هاى حکمت و صاحبان نعمت و نگاه دارنده امّت ها و همسنگ هاى قرآن و آیات آن و معتمدان در تأویل و عهده داران آن و بازگو کنندگان وحى و ره نمودهاى آن اند، درود فرست. ر. ک: ص 31 (اهل بیت علیهم السلام / فصل چهارم / راسخان در دانش).