قرآن
«آیا پنداشته اید که شما را بیهوده آفریده ایم و این که شما به سوى ما باز گردانیده نمى شوید؟».
«ما هر چیزى را به اندازه آفریده ایم».
حدیث
76.امام على علیه السلام: بدانید ـ اى بندگان خدا ـ که او شما را بیهوده نیافریده و سرِ خود، رهایتان نکرده است. اندازه ی نعمت هایى را که به شما داده، مى داند و نیکى هایى را که به شما ارزانى داشته، شماره کرده است. پس، از او گشایش و کامیابى بخواهید و از او درخواست کنید و از او عطا [و بخشش] بجویید.
77.امام زین العابدین علیه السلام: اى بندگان خدا! از خدا پروا دارید، و بیندیشید و براى آنچه از براى آن آفریده شده اید (آخرت)، کار کنید؛ زیرا خداوند، شما را بیهوده نیافریده و بى هدف، رهایتان نکرده است؛ [بلکه] او خود را به شما شناسانْد، و پیامبرش را سوى شما فرستاد، و کتابش را بر شما فرو فرستاد که در آن، حلال و حرام او، و حجّت ها و مثال ها اوست.
پس، از خدا پروا کنید؛ زیرا پروردگارتان بر شما حجّت آورده و فرموده است: «آیا براى او دو چشم قرار ندادیم؟ و یک زبان و دو لب؟ و دو راه (حق و باطل) را به او نشان دادیم». این، حجّتى است بر شما. پس تا مى توانید، پرواى خدا دارید، که هیچ نیرویى نیست، مگر از سوى خدا، و توکّل نشاید کرد، جز بر او.
78.امام مهدى علیه السلام ـ در توقیعى که از سوى ایشان در پاسخ نامه ی احمد بن اسحاق صادر شد ـ: خداى متعال، مخلوقات را بیهوده نیافریده و آنان را بى هدف، رها نساخته است؛ بلکه آنان را با قدرت خویش آفرید، و برایشان، گوش و چشم و دل و خِرد نهاد.
79.الصواعق المحرقة:
روزى بهلول(1) به ایشان (امام عسکرى علیه السلام) که کودکى بود، برخورد و دید کودکان به بازى مشغول اند و ایشان، گریه مى کند. پنداشت براى آنچه در دست کودکان است، ناراحت است. از این رو گفت: مى خواهى برایت چیزى بخرم که با آن، بازى کنى؟
فرمود: «اى بى خِرد! ما براى بازى آفریده نشده ایم».
بهلول گفت: پس براى چه آفریده شده ایم؟
فرمود: «براى دانش و پرستش».
بهلول گفت: این را از کجا دانستى؟
فرمود: «از این سخن خداى عز و جل که: «آیا پنداشته اید که ما شما را بیهوده آفریده ایم و به سوى ما باز نمى گردید؟»».
1) بُهلول در لغت، [به معناى] خجولِ بزرگوار است و گفته اند که به معناى عزیزِ جامع خوبى هاست. بهلولى که نامش در روایات آمده، یکى از دو شخصیت زیر، مى تواند باشد: یکى ـ که به نظر درست تر مى رسد ـ، بهلول بن اسحاق بن بهلول حَسّان است که در شهر انبار به سال 204 ق، به دنیا آمد و در سال 298 در گذشت. وى شخصى دانشمند، قاضى، سخنور و از بزرگان مشایخ اسماعیلیه بود. دومى، ابو وُهَیب، بهلول بن عمرو صَیرفى کوفى، مشهور به «بهلول دیوانه» است. وى از بزرگان علماى شیعه امامیّه و از شاگردان خاصّ امام صادق علیه السلام بود که به دستور امام کاظم علیه السلام، دیوانگى پیشه کرده بود، تا از شرّ بنى عبّاس، در امان بماند. وى هم عصر هادى، هارون الرشید، امین، مأمون، معتصم، واثق و متوکّل عباسى بود ـ که از 232 تا 247 ق، حکومت کرد ـ [و در نتیجه، بهلول، تا نیمه ی اوّل قرن سوم، زنده بوده است]. برخى نیز گفته اند که بهلول به سال 190 ق، در بغداد در گذشت و در همان شهر، دفن شد.
