واژه ی «اُنس» در لغت، ضدّ «نُفور (گریز)» و به معناى «آرام یافتن به چیزى» و «خو گرفتن» و «دل بستگى» به آن است. راغب اصفهانى در تبیین معناى «اُنس» مى گوید:
الاُنسُ خِلافُ النُّفورِ.(1)
اُنس (آرام یافتن با چیزى)، خلاف نُفور (رمیدن) است.
همچنین ابن فارس، این واژه را چنین ریشه یابى مى نماید:
الهَمزَةُ وَ النّونُ وَ السّینُ أصلٌ واحِدٌ، وَ هُوَ ظُهورُ الشَّىءِ، وَ کُلُّ شَىءٍ خالَفَ طَریقَةَ التَّوَحُّشِ… وَ الاُنسُ: اُنسُ الإِنسانِ بِالشَّىءِ إذا لَم یَستَوحِش مِنهُ.(2)
همزه و نون و سین، یک ریشه ی معنایى دارد و آن، آشکار شدن چیزى است، و هر چیزى که خلاف طریقه ی توحّش باشد…. اُنس، خو گرفتن انسان با چیزى است، زمانى که از آن، وحشت نداشته باشد.
بر این پایه، چون خو گرفتن و دل بستگى و الفت یافتن نسبت به چیزى (بر خلاف نفرت و وحشت از آن)، موجب نزدیکى و نمایان شدن آن مى گردد، «اُنس» نامیده مى شود.
1) مفردات ألفاظ القرآن: ص 94 مادّه ی «انس».
2) معجم مقاییس اللغة: ج 1 ص 145 مادّه ی «انس».
