استئثار ستوده، عبارت است از ویژه سازى خویش به حق، مانند این که خداوند متعال، بخشى از علوم را به خود، ویژه ساخته است، چنان که از امام صادق علیه السلام روایت شده است:
إنَّ للهِِ – تَبارَکَ وتَعالى – عِلمَینِ: عِلماً أظهَرَ عَلَیهِ مَلائِکَتَهُ وَ أنبِیاءَهُ وَ رُسُلَهُ…وَ عِلماً استَأثَرَ بِهِ.(1)
براى خداى خجسته و والا دو علم است: یکى علمى که فرشتگان، پیامبران و فرستادگانش را بر آن آگاه گردانیده… و دیگرى علمى که ویژه ی خود قرار داده است.
و در حدیثى دیگر از ایشان آمده است:
إنَّ اسمَ اللهِ الأَعظَمَ عَلى ثَلاثَةِ وَ سَبعینَ حَرفاً، وَ إنَّما کانَ عِندَ آصِفَ مِنها حَرفٌ واحدٌ… وَ نَحنُ عِندَنا مِنَ الاِسمِ الأَعظَمِ اثنانِ وَ سَبعونَ، وَ حرفٌ واحِدٌ عِندَ اللهِ تَعالَى استَأثَرَ بِهِ فى عِلمِ الغَیبِ عِندَهُ.(2)
همانا اسم اعظم خداوند، داراى هفتاد و سه حرف است و از این تعداد، تنها یک حرف آن، در اختیار آصف [بن برخیا] بود… و نزد ما از اسم اعظم، هفتاد و دو حرف است. و یک حرف، نزد خداى متعال است که در انحصار خود او و در علم غیبش است.
نیز مواردى از ویژه سازى خویش و یا وابستگان از اموال شخصى – که شرح آن در آداب ایثار گذشت(3) – استئثار ممدوح شناخته مى شود، و به طور کلّى هر جا ویژه ساختن خود یا نزدیکان بر اساس حکمت و منطبق با موازین عقل باشد، استئثار، ممدوح است.
1) الکافى: ج 1 ص 255 ح 1، الاختصاص: ص 313، بصائر الدرجات: ص 394 ح 10.
2) الکافى: ج 1 ص 230 ح 1، کشف الغمّة: ج 2 ص 403، دلائل الإمامة: ص 414 ح 377، إثبات الوصیّة: ص 254، بحار الأنوار: ج 14 ص 113 ح 5.
3) ر. ک: ص 116 (ایثار / درآمد / مقدّم داشتن نزدیکان) و ص 153 (ایثار / فصل چهارم / مقدّم داشتن خانواده).
