اجل در نظام آفرینش

از منظر قرآن و حدیث، در نظام آفرینش، همه چیزها داراى اَجل (سرانجام و فرجام) و عمر معیّن (مهلت و سرآمد) هستند و به تعبیر امام على علیه السلام:

إنَّ لِکُلِّ شَى ءٍ مُدَّةً وَ أجَلاً.(1)

هر چیزى، مدّتى و پایانى دارد.

آسمان ها، زمین، آنچه میان زمین و آسمان است،(2) انسان ها،(3) جوامع انسانى(4) و حتّى فرشتگان،(5) اجل دارند. تنها کسى که اجل ندارد، آفریدگار هستى است، چنان که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود:

هُوَ الأَوَّلُ لَم یَزَل، وَالباقى بِلا أجَلٍ.(6)

او نخستین و ازلى است، و مانا و بى پایان است.

و فرمود:

الَّذى لَیسَ لَهُ وَقتٌ مَعدودٌ، ولا أجَلٌ مَمدودٌ.(7)

خدایى که نه او را زمانى قابل محاسبه است و نه مهلتى داراى آغاز و انجام.

1) ر. ک: ص 298 ح 4.

2) ر. ک: ص 297 (اَجَل / فصل یکم / هر چیزى، اَجَلِ رقم خورده اى دارد).

3) ر. ک: ص 301 (اَجَل / فصل یکم / هر انسانى، اَجَلى دارد).

4) ر. ک: ص 301 (اَجَل / فصل یکم / هر امّتى، اَجَلى دارد).

5) ر. ک: بحار الأنوار: ج 6 ص 316 باب 2.

6) نهج البلاغة: خطبه 163، بحار الأنوار: ج 4 ص 306 ح 35.

7) الکافى: ج 1 ص 135 ح 1، نهج البلاغة: خطبه 1، التوحید: ص 42، بحار الأنوار: ج 57 ص 176 ح 136؛ جواهرالمطالب: ج 1 ص 346.