از منظر قرآن کریم، امورى که ایمان به آنها واجب و ضرورى است، عبارت اند از: خدا، غیب، فرشتگان، کتب آسمانى، انبیاى الهى، خاتم انبیا محمّد صلى الله علیه و آله، آنچه بر پیامبر خدا نازل شده، و قیامت. فصل دوم، اختصاص به تبیین اجمالىِ این امور دارد.
در این باره، چند نکته قابل توجّه است:
1. ایمان به غیب و محدود ندانستن هستى به محسوسات، اساسى ترین اصل در جهان بینى دینى به شمار مى آید و نخستین نقطه اى است که اهل ایمان را از منکران خدا و وحى و قیامت، جدا مى کند. از این رو، قرآن آن را نخستین ویژگىِ پرهیزگاران دانسته است.(1)
2. ایمان به خدا، شامل ایمان به یگانگى، عدالت و سایر صفات الهى نیز هست.
3. وجوب ایمان به آنچه بر پیامبر خدا صلى الله علیه و آله نازل شده، ایجاب مى کند که پیروان ایشان به سایر حقایقى نیز که ایشان اعتقاد به آنها را ضرورى دانسته، ایمان داشته باشند، مانند: ایمان به خاتمیت نبوّت ایشان، ولایت اهل بیت علیهم السلام، قضا و قدر، معراج، سؤال قبر، بهشت و دوزخ، و نیز ایمان به اعمالى چون نماز و روزه و حج، که انجام دادن آنها را واجب دانسته است.
4. همه ی آنچه ایمان به آن در اسلام واجب است، به دو اصل باز مى گردد: توحید و نبوّت؛ لیکن در مکتب پیروان اهل بیت علیهم السلام، افزون بر این، ایمان به عدل الهى و امامت اهل بیت علیهم السلام نیز- به دلیل اهمّیت و نقش آنها در سازندگىِ فرد و جامعه- از اصول دین شناخته شده اند.(2)
5. در ایمان به فرشتگان، انبیاى الهى، کتاب هاى آسمانى و امثال آن، اعتقاد تفصیلى به خصوصیات فرشتگان، عدد انبیا و تعداد کتب آسمانى- که دلیل قطعى از قرآن و احادیث، بر آنها دلالت ندارد- ضرورى نیست و اعتقاد اجمالى به آنها کافى است.
1) ر. ک: بقره: آیه ی 3.
2) براى آگاهى بیشتر در این باره، ر. ک: دانش نامه ی عقائد اسلامى: ج 8 ص 95 (عدالت خداوند / فصل چهارم: عدل از اصول دین است).
